عوامل اجتماعی و نخبگی علمی : تحلیلی جامعه شناختی

چکیده: این مطالع? با چند هدف مشخص از جمله: 1. تلاش برای شناسایی ویژگی های جمعیت شناختی (مثل : سن، جنس، ترتیب تولّد)، آموزشی( مانند: آخرین مدرک تحصیلی، رشت? تحصیلی، دانشگاه های محل تحصیل) و اجتماعی (نظیر : وضعیت تأه?ل و منشاء اجتماعی) نخبگان بالقو?ه 1 یا استعدادهای برتر 2.- سعی برای کسب آگاهی از عوامل اجتماعی موثّر (مثل ویژگی های خانوادگی، حمایت خانواده، دیگران مهم، روابط اجتماعی با نخبگان) در کسب نخبگی علمی آن ها و 3. - تلاش برای کسب آگاهی از عوامل اجتماعی موثّرِ مهم تر و حوادث سرنوشت ساز در کسب نخبگی علمی آن ها صورت گرفت. با ابتناء بر رویکردهای درونگرا و برونگرا در جامعه شناسی علم و بهره گیری از تحقیقات صورت گرفته در خصوص این موضوع، پرسشنام? تحقیق بر مبنای اصول مصاحب? نیمه ساخت یافته تنظیم گردید . جمعیت آماری این تحقیق، کل استعدادهای برتر شهرستان شیراز و حجم نمونه 21 نفر نخبه یا استعداد برتر بودند که به روش گلوله برفی شناسایی شدند و در مصاحبه شرکت نمودند. تحقیق از نوع کیفی و روش آن، توصیفی ملهم از پیمایشی است. برخی از یافته های تحقیق به شرح زیر است: % از مجموع پاسخگویان، 29 % زن و 71 % مرد بودند. همچنین 29 % از پاسخگویان مجرد و 71 % متأهل بودند. 48 30 ساله ها با 29 % و کمترین سن - در شهر، 14 % در روستا و 38 % در ایل متولد شده اند. بیشترین گروه سنی را 35 را 13 ساله ها با 5% به خود اختصاص داده اند. 38 % از مصاحبه شوندگان با مدرک دکترا بالاترین تعداد و 5 % با مدرک ابتدایی کمترین تعداد را داشتند. علاوه بریافته های مذکور، 81 % از پاسخگویان از خانواده به عنوان مهم ترین عامل اجتماعی و تنها نهاد تأثیرگذار جدی در فرآیند نخبگی یاد نمودند و پس از آن نهاد مدرسه را با 14 % و نهاد دانشگاه را تنها با سهم 5 درصدی در رتبه های بعدی قرار دادند. از نگاه مصاحبه شوندگان، در کنار نقش 37 درصدی 33 %، تلاش / پدران و 34 درصدی مادران، دیگر عوامل موثر در کسب نخبگی علمی عبارت بودند از: علاق? زیاد با 5 مستمر و پشتکار هر دو با 29 % . پاسخگویان همچنین به نقش معلمان مدرسه و استادان نخبه و دانشمند، به ترتیب 46 % از پاسخگویان یکی از عوامل موثر برتقویت توانایی و نیل به / با سهم 54 درصدی و 39 درصدی معتقد بودند. 5 نخبگی را توکّل به خدا و ایمان به یاری او ذکر کردند. پاسخگویان، به عوامل تأثیرگذار مهم دیگر چون : رخداد های سرنوشت ساز، رویکرد معنوی، حمایت همسر، نقش دوستان، رقابت و نقش سایر اعضای خانواده نیز اذعان داشتند که به صورت تحلیلی در بخش تجزیه و تحلیل داده ها آمده است. واژه های کلیدی: نخب? علمی؛ استعدادهای برتر؛ عوامل اجتماعی؛ موفقیت؛ رویکرد درونگرا؛ رویکرد برونگر